کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (High Performance Liquid Chromatography -HPLC) که پیشتر با نام کروماتوگرافی مایع با فشار بالا (High Pressure Liquid Chromatography ) خوانده میشد، از جمله پرکاربردترین روشهای جداسازی برای محدودهی وسیعی از مواد غیر فرار در بسیاری از علوم است. روش کروماتوگرافی (Chromatography) را گیاه‌شناسی روسی به نام تسوت، در سال ۱۹۰۳ کشف کرد. جداسازی در کروماتوگرافی بر اساس مفاهیم فیزیکی، شامل دو دسته کروماتوگرافی ستونی (Column) و کروماتوگرافی سطحی است. اساس نام گذاری در دسته‌بندی دوم که مرسوم‌‌تر است، نوع فاز متحرک، فاز ساکن و همچنین نوع تعادل ایجاد شده بین دو فاز است. این دسته شامل دو گروه کلی کروماتوگرافی مایع که فاز متحرک، مایع است و کروماتوگرافی گازی که فاز متحرک گاز است، می‌شود. کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (High Performance Liquid Chromatography -HPLC)، بیشترین رشد و کارایی را داشته است که علت آن، حساسیت بالا، تعیین مقدار کمی با صحت بالا، قابلیت آنالیز نمونه‌های غیرفرار و حساس به دما که با روش کروماتوگرافی گازی امکان‌پذیر نیست، است. در مورد قطبیت فاز‌های ساکن و متحرک یک قاعده کلی وجود دارد. طبق این قاعده، قطبیت حل‌‌شونده و فاز متحرک باید نزدیک به هم باشد، ولی با فاز ساکن اختلاف داشته باشد. ترتیب قطبیت گروه‌های عاملی در ترکیبات به صورت زیر است:
هیدروکربن<اترها<استرها<کتون‌ها<آلدئیدها<آمیدها<آمین‌ها<الکل‌ها
با استفاده از HPLC، آنالیز کمی و کیفی قابل انجام است. آنالیز کیفی، برای تشخیص و شناسایی نوع ترکیبات انجام می‌شود. به این صورت که از آنجایی‌که زمان بازداری (Retention Time) برای هر ماده در یک سیستم و شرایط خاص آزمایشگاهی ثابت و مشخص است، کروماتوگرام آنالیت با کروماتوگرام به‌دست آمده از استاندارد آن آنالیت در شرایط یکسان آزمایشگاهی و دستگاهی مقایسه می‌شود و در صورت یکسان بودن زمان بازداری، با قطعیت نوع ماده تعیین می‌گردد. برای تعیین کمی مقدار آنالیت نیز سطح زیر پیک و یا ارتفاع پیک ترکیب مجهول با نمونه استاندارد مقایسه می‌شود. در مواردی که پیک‌ها باریک و متقارن باشند، اندازه‌گیری ارتفاع پیک از صحت و سرعت بیشتری برخوردار است.